Na pewno większość z Was, a już napewno Ci z Was, którzy zajmują się fizjoterapią najmłodszych, słyszała o temacie asymetrii u niemowląt.
W polskiej literaturze najczęściej spotkamy się z określeniem asymetria ułożeniowa, jednakże podziałów, które możemy wyróżnić, istnieje zdecydowanie więcej. Zapraszamy do lektury.
Asymetria to temat popularny, rozległy i nie prosty… Diagnoza może przysporzyć nie małe trudności, szczególnie w pierwszych trzech miesiącach życia dziecka. Należy wówczas określić, czy asymetria mieści się w granicach fizjologii, czy jest to nieprawidłowość, która wymaga wdrożenia interwencji terapeutycznych. Asymetrię charakteryzuje różnorodna etiologia, lokalizacja oraz stopień natężenia.
Kluczowe w diagnostyce różnicowej wydaje się określenie czy asymetria ma charakter idiopatyczny czy symptomatyczny. Będzie to rzutowało na odpowiedni wybór strategii terapeutycznych oraz prognozowanie dalszego rozwoju dziecka.
Podaje się, że asymetria idiopatyczna będzie powodowana w większości przypadków przez środowisko/otoczenie do którego możemy zaliczyć: ustawienie łóżeczka, ułożenie dziecka, pozycja do spania, infrastruktura pokoju, domu, przyzwyczajenia rodziców związane z noszeniem, podnoszeniem, odkładaniem, karmieniem czy usypianiem niemowlęcia.
Z kolei asymetria symptomatyczna związana jest z asymetrią funkcjonalną, strukturalną, a więc z nieprawidłowościami w zakresie struktur i układów ciała dziecka.
Zatem z powyższego wyłania nam się kolejny proponowany podział asymetrii:
– asymetria funkcjonalna,
– asymetria strukturalna,
– asymetria środowiskowa.
Każda charakteryzuje się inną etiologią i wymaga wdrożenia różnych, ukierunkowanych oddziaływań. Do asymetrii funkcjonalnej, możemy zaliczyć taką, która powstała na skutek zaburzeń wzroku, słuchu, bądź nieprawidłowej percepcji tychże układów sensorycznych. Asymetria strukturalna, może być powodowana wrodzonym kręczem szyi pochodzenia mięśniowego, bądź dysplazją stawu biodrowego. Z kolei asymetria środowiskowa to sytuacja, w której asymetria może powstać na skutek czynników zewnętrznych, środowiskowych.
Objawy asymetrii możemy zauważać w budowie ciała dziecka, postawie i motoryce spontanicznej. Mogą dotyczyć tylko danego obszaru ciała lub całego ciała dziecka. Asymetria swój początek może mieć w okresie przedporodowym jak i poporodowym.
Zaburzeniem, często towarzyszącym asymetrii, o którym nie można nie wspomnieć, jest plagiocefalia. Czyli deformacja czaszki najczęściej powstała w wyniku tendencji do utrzymania głowy na jednej stronie w pozycji supinacyjnej.
U niemowląt po 3 miesiącu życia, chcemy obserwować poniższe umiejętności: pośrodkowe ustawienie głowy przez większą cześć czasu zarówno w pozycji supinacyjnej jak i pronacyjnej, symetrię osi głowa – tułów, równoległe ustawienie lini barków względem lini bioder, łączenie obu dłoni, wkładanie obu rączek jednocześnie do ust, symetryczną pracę antygrawitacyjna kończyn dolnych.
Brak tych umiejętności u dziecka w wieku 4 m.ż. powinien być dla nas alarmujący, a jednocześnie powinien być to sygnał do rozpoczęcia dalszej diagnostyki oraz wdrożenia terapii.
Zdecydowana większość niemowląt z asymetrią pojawiających się w naszym gabinecie to asymetrie środowiskowe. W stwierdzeniu tego stanu często kluczowy jest wywiad z rodzicem oraz obserwacja nawyków rodziców związanych z opieka nad dzieckiem. W ich przypadku wystarczającym często okazuje się instruktaż r dotyczący prawidłowego handlingu, który będzie po pierwsze wspomagał u niemowląt budowanie kontroli środkowolinijnej, po drugie zapobiegał pogłębianiu asymetrii. Ważne wydaje się także uświadamianie rodziców związane z organizacją najbliższego otoczenia dziecka (ustawienie łóżeczka, pozycja karuzleki, wybranie zabaw adekwatnych do wieku dziecka). Dobrą propozycją jest także przedstawienie rodzicowi możliwości zabawy z dzieckiem, tak aby dostarczała ona dziecku odpowiednich doświadczeń oraz sprzyjała osiągnięciu symetrii.
Jeśli pracujecie z niemowlętami, to temat asymetrii na pewno jest Wam bliski. Terapeuci na walizkach polecają kompendium wiedzy o asymetrii jakim jest szkolenie online: „Asymetria u niemowląt”. To szkolenie, kurs dla fizjoterapeutów, lekarzy, logopedów, neurologopedów, terapeutów SI oraz wszystkich osób zajmujących się powyższą tematyką. Szkolenie prowadzi Beata Wasicka – fizjoterapeuta, instruktor koncepcji NDT-Bobath.